Rewitalizacja szamotulskiego Rynku. Jak przebiegała operacja na otwartym sercu miasta?

Rewitalizacja Rynku w Szamotułach

Na początku października 2021 roku rozpoczęła się operacja na otwartym sercu Szamotuł – rewitalizacja Rynku. Zadanie realizowane przez Miasto i Gminę Szamotuły trwało nieco ponad rok i pochłonęło w sumie 12 mln 718 tys. 149,90 zł, z czego 10 mln 17 tys. 896,59 zł stanowiło dofinansowanie, jakie samorząd pozyskał z Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego. Wkład własny wyniósł zatem 2 mln 700 tys. 253,31 zł, przy czym ponad 932 tys. zł to koszty dodatkowe. Wykonawcą inwestycji była spółka Ciepłownik Ekoinwestycje.

Zadanie obejmowało nie tylko przebudowę płyty Rynku. W ramach projektu rewitalizacji centrum miasta w Parku Jana III Sobieskiego powstało miasteczko rowerowe, a pomieszczenia w połączonych kamienicach znajdujących się pod adresem Rynek 16/17 (dawna siedziba PKO) zostały zmodernizowane i zaadaptowane do pełnienia nowych funkcji.

Wraz z początkiem czerwca br. zaczął tu działać oddział Ośrodka Pomocy Społecznej, pod koniec sierpnia natomiast na Rynek przeniesiono siedzibę Straży Miejskiej, a kilka tygodni później z nowych pomieszczeń zaczęło korzystać szamotulskie koło Związku Kombatantów RP i Byłych Więźniów Politycznych.

Operacja na otwartym sercu miasta

Właściwe prace związane z rewitalizacją starówki rozpoczęły się zaś wczesną jesienią ubiegłego roku. Z uwagi na zakres robót, zadanie podzielone zostało na 3 etapy. Ich istotą była m.in. budowa infrastruktury wodno-kanalizacyjnej i energetycznej, uzbrojenie terenu, wykonanie nowej jezdni, ścieżki rowerowej, parkingów i chodników oraz oświetlenia. W centrum miasta pojawił się też monitoring, elementy małej architektury (m.in. fontanna) i zieleń, a na pierzei wschodniej powstał plac spacerowy z płyt granitowych.

Likwidacji uległy zaś toalety publiczne oraz postój dla autobusów przy bibliotece. Nowy przystanek mieści się teraz nieco dalej – przy wyjeździe z Rynku na ulicę Ratuszową. Nie ma on jednak charakteru miejsca postojowego. Jak tłumaczy Tomasz Grabowski z Urzędu Miasta i Gminy Szamotuły – organizacja przystanku w tej formie pozwolić miała na optymalne wykorzystanie powierzchni Rynku. Autobusy nadal zatrzymują się przy urzędzie pocztowym na Dworcowej.

Nowa toaleta stanie natomiast na ulicy Kapłańskiej – naprzeciwko restauracji „WuZetKa”. To dodatkowe zadanie, które nie jest objęte projektem rewitalizacji. Inwestycja pochłonie ponad 130 tys. zł brutto z gminnej kasy i powinna zostać zrealizowana w ciągu najbliższych tygodni. Do tej pory mieszkańcy i mieszkanki mogą korzystać z toalety znajdującej się w oddziale OPS-u na Rynku.

- Oprócz tego (chodzi o zadania dodatkowe - przyp.red.) zostały wyremontowane nawierzchnie ulic: Rynkowej, Średniej, Krótkiej i Szkolnej. Zainstalowano też pompę przy zegarze. Infokioski - zgodnie z zawartą umową - znajdą się na Rynku do 20 grudnia 2022 roku. Gmina zleciła także zaprojektowanie i wykonanie figur Pary Szamotulskiej i Nepomucena (termin realizacji - 2023 rok). Wymieniono także okładzinę tablicy upamiętniającej rozstrzelanych mieszkańców Otorowa – informuje Tomasz Grabowski.

Na starówce pojawiły się też urządzenia SOS służące do bezpośredniego kontaktu ze strażnikami miejskimi w sytuacjach niebezpiecznych, czy zagrażających życiu.

Zmiana organizacji ruchu w centrum Szamotuł

Wraz z realizacją kolejnych etapów przebudowy, na Rynku wprowadzano zmiany organizacji ruchu. Cała starówka otwarta została dla kierowców dopiero 24 listopada br. Szerzej na ten temat pisaliśmy w ubiegłym tygodniu. Warto jednak przypomnieć, że zmian jest sporo.

Na zrewitalizowanym Rynku obowiązuje bowiem strefa zamieszkania, co znaczy, że piesi i rowerzyści mają pierwszeństwo przed pojazdami (nie wytyczono przejść dla pieszych, mogą oni przechodzić w dowolnym miejscu z jednej strony jezdni na drugą). Kierowcy z kolei muszą stosować się do tzw. zasady prawej ręki na skrzyżowaniach równorzędnych. Pasy jezdni uległy znacznemu zwężeniu, zmniejszyła się też liczba miejsc parkingowych – ze 108 do 85 (w tym 5 miejsc dla osób niepełnosprawnych).

Na Rynku nadal obowiązywać jednak będzie strefa płatnego parkowania (zawieszona na czas robót). Z informacji uzyskanych z magistratu wynika, że parkometry niebawem wrócą na starówkę.

Problemy przedsiębiorców

Rewitalizacja Rynku była wyzwaniem nie tylko dla samorządowców, ale przede wszystkim dla lokalnych przedsiębiorców. Borykając się ze skutkami pandemii i kolejnymi regulacjami rządowymi, musieli stawić czoła również utrudnieniom związanym z przebudową centrum miasta.

Wyłączanie z ruchu kołowego kolejnych części Rynku, a tym samym i miejsc parkingowych, czasowe kłopoty z dotarciem mieszkańców i mieszkanek do lokali handlowo-usługowych powodowały, że część przedsiębiorców odnotowała spadek zainteresowania swoją ofertą i po raz kolejny zaczęła liczyć straty. Wsparciem była możliwość ubiegania się o ulgi podatkowe.

Kupcy wzięli jednak sprawy w swoje ręce i rozpoczęli kampanię promocyjną. Banery z hasłem „Rynek zamknięty, ale my pracujemy normalnie” wraz z logotypami firm i sklepów pojawiły się w różnych częściach miasta. Niestety, nałożenie się wielu czynników (straty w pandemii, zmiany ustawowe, rewitalizacja) spowodowało, że część przedsiębiorców z Rynkiem musiała się pożegnać.

Rynek po przebudowie

Pod koniec listopada br. mieszkańcy i mieszkanki po raz pierwszy od ponad roku mogli znów zobaczyć starówkę bez ciężkiego sprzętu i ekipy robotników. Starówkę nierozkopaną, lecz już zrewitalizowaną. Zdania co do efektów przebudowy są podzielone. Jedni chwalą Rynek za estetykę, inni krytykują za zbyt małą ilość zieleni i jej formę, czy niewłaściwy sposób wytyczenia miejsc parkingowych, z których wyjazd jest utrudniony i dodatkowo spowalnia ruch.

Kierowcy narzekają na strefę zamieszkania, piesi także. Z problemami mierzą się również przedsiębiorcy działający na ulicy Średniej, na której – zgodnie z nowymi zasadami – parkować mogą jedynie na czas załadunku i rozładunku, a więc kwadrans (temu tematowi poświęcimy osobny artykuł).

Jakby do sprawy jednak nie podchodzić, główne działania na Rynku dobiegły finału, a miasto może wreszcie odetchnąć. Czy z ulgą? To już czas pokaże.

Skromną uroczystość oficjalnego otwarcia zrewitalizowanego serca Szamotuł zaplanowano na początek przyszłego roku. Do tematu samej przebudowy będziemy jeszcze wracać.